هدف از این مطالعه، ایجاد هیبرید های جمعیتی با تلاقی دادن پنج رقم یونجه از نواحی جغرافیایی مختلف (قره یونجه، همدانی و محلی اصفهان از ایران، الچی از ترکیه و اردوباد از آذربایجان) و بررسی میزان ترکیب پذیری بین آنها، با استفاده از تجزیه دی آلل بود. یک دی آلل یک طرفه در میان ارقام مورد نظر در سال 1391 اجرا شد. برای به دست آوردن نسل F1 برای هر تلاقی دوتایی، 10 گیاه به طور تصادفی از هر رقم انتخاب گردید. واکنش های هتروتیک، با ارزیابی عملکرد گیاهان حاصل از کاشت بذرهای ارقام و 10 هیبرید حاصل از دی آلل یک طرفه آنها طی دو سال (1393 و 1394) با سه چین در هر سال تعیین شد. تغییرات عملکرد علوفه در میان تلاقی ها عمدتاً به اثرات ترکیب پذیری عمومی (GCA) نسبت داده شد. به هر حال اثرات ترکیب پذیری خصوصی (SCA) نیز معنی دار بود. دامنه هتروزیس نسبت به میانگین والدین (MPH) از 1/7% در هیبرید الچی × همدانی تا 9/9-% در هیبرید قره یونجه × محلی اصفهان و هتروزیس والد برتر (HPH) از 4/3% در هیبرید الچی × همدانی تا 7/16-% در هیبرید قره یونجه × محلی اصفهان بود. رقم الچی می تواند به عنوان عضوی از یک گروه هتروتیک بالقوه برای ارقام سازگار با منطقه (قره یونجه و همدانی) در نظر گرفته شود.

این تحقیق در سال 1384 در مزرعه آموزشی - پژوهشی (پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)) به منظور بررسی کشت مخلوط سورگوم علوفه ای (رقم (KFS2 با ارزن مرواریدی در نسبتها و تراکم های مختلف کاشت در 2 چین انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل سه تراکم: 200، 270 و 340 هزار بوته در هکتار برای هر گیاه و عامل فرعی شامل 7 نسبت کاشت؛ تک کشتی سورگوم، تک کشتی ارزن، مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی، مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم، مخلوط 50% سورگوم+50% ارزن مرواریدی، مخلوط 100% سورگوم+20% ارزن مرواریدی، مخلوط 100% ارزن مرواریدی+20% سورگوم بودند. در چین اول در تیمارهای کشت خالص سورگوم و کشت خالص ارزن مرواریدی بالاترین عملکرد علوفه خشک حاصل شد. با بررسی عملکرد تک بوته مشاهده شد که مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم برای گیاه سورگوم علوفه ای و مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی برای گیاه ارزن مرواریدی دارای بالاترین پتانسیل عملکرد بودند. در چین دوم نیز کشت خالص سورگوم و کشت خالص ارزن مرواریدی بالاترین عملکرد علوفه خشک را به خود اختصاص دادند. از لحاظ عملکرد تک بوته تیمار مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی برای سورگوم و ارزن مرواریدی بالاترین میزان را به خود اختصاص دادند. برای مجموع عملکرد هر دو گیاه بالاترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به کشت خالص ارزن مرواریدی بود، ولی بیشترین میزان عملکرد تک بوته را مخلوط 75% سورگوم+25% ارزن مرواریدی به خود اختصاص داد. محاسبه نسبت برابری زمین (LER) در مجموع دو چین نشان داد که نسبت کشت مخلوط 75% ارزن مرواریدی+25% سورگوم باLER=1.43 بیشترین نسبت برابری زمین را برای علوفه خشک دارا می باشد.

یکی از اقدامات مهم جهت دستیابی به ارقام متحمل به خشکی، غربال گری و انتخاب ارقام براساس عملکرد و صفات بیوشیمیایی می باشد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به روش کرت های یک بار خردشده در سه تکرار طی دو سال زراعی (98-1396) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول انجام شد. در کرت های اصلی رژیم های مختلف آبیاری براساس 25، 50، 75 و 100 درصد نیازآبی و در کرت های فرعی پنج رقم یونجه بغدادی، نیک شهری، یزدی، امید و مساسرسا مقایسه شدند. نتایج نشان داد تنش آبی ناشی از رژیم آبیاری باعث کاهش معنی دار عملکرد علوفه خشک و تغییرات معنی دار مقدار قند محلول، میزان گلوتاتیون پراکسیداز و میزان کاتالاز موجود در برگ یونجه شد، اما تاثیر معنی دار بر پروتئین کل محلول نداشت. برترین کلاس آماری عملکرد علوفه خشک هر چین به رقم بغدادی با تیمار تامین 100 درصد نیاز آبی با عملکرد علوفه خشک 824/2 تن در هکتار و کم ترین کلاس آماری نیز به رقم های یزدی و مساسرسا با آبیاری براساس 25 درصد نیاز آبی به ترتیب با عملکرد علوفه خشک 598/0 و 546/0 تن در هکتار تعلق داشت. بین رقم های مورد بررسی، رقم یزدی به دلیل پایداری عملکرد علوفه خشک و هم چنین مقادیر بالای آنتی اکسیدان در برگ تحت تنش آبی، به عنوان رقم متحمل به تنش آبی شناخته شد.

با هدف تعیین روابط بین عملکرد علوفه خشک و برخی صفات زراعی مرتبط با آن در جنس آگروپیرون، 31 جمعیت از سه گونه مختلف جنس آگروپیرون (A. desertorum، A. cristatum و A. elongatum) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمالغرب و غرب کشور (تبریز) در سال های زراعی 94-1393 ارزیابی شدند. ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد علوفه خشک در گونه A. elongatum با قطر تاج پوش همبستگی مثبت و با صفت تعداد روز تا گرده افشانی همبستگی منفی معنی دار داشت. در گونه های A. desertorum و A. cristatum نیز صفت عملکرد علوفه خشک، با تعداد ساقه همبستگی مثبت و با عرض برگ پرچم همبستگی منفی معنی دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام، در گونه A. elongatum، به ترتیب صفات قطر تاج پوشش و تعداد روز تا گرده افشانی و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، صفات تعداد ساقه و طول خوشه وارد مدل شدند. تجزیه مسیر برای عملکرد علوفه خشک به عنوان متغیّر تابع نشان داد که در گونه A. elongatum صفت قطر تاج پوش دارای اثر مستقیم مثبت (61/0) و صفت تعداد روز تا گرده افشانی اثر مستقیم منفی (46/0-) و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، تعداد ساقه اثر مستقیم مثبت (73/0) و طول خوشه اثر مستقیم منفی (44/0-) بر متغیر تابع داشتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در گونه A. elongatum، صفات قطر تاج پوش و تعداد روز تا گرده افشانی و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، صفت تعداد ساقه تأثیر بیشتری در عملکرد علوفه خشک داشته و می توانند به عنوان شاخص در گزینش ژنوتیپ های مطلوب استفاده شوند.

آگاهی از اثر فاصله ردیف کاشت و مقادیر مختلف بذر برای تولید دو منظوره علوفه و بذر، در بهره برداری بهینه زراعی گیاه علوفه ای بقوله یکساله امری ضروری است. در مطالعه حاضر، تاثیر فواصل مختلف ردیف و مقدار بذر بر عملکرد علوفه و بذر شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum L.)، در طی دو سال زراعی در منطقه اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در یک طرح کرت های خرد شده، و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار، که در آن چهار فاصله ردیف به عنوان کرت های اصلی و پنج میزان بذر به عنوان کرت های فرعی بود، اجرا شد.نتایج تجزیه واریانس ترکیبی داده ها در طی دو سال نشان داد که فاصله کاشت و میزان بذر بر عملکرد ماده خشک و عملکرد بذر، ارتفاع، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تاثیر معنی داری دارند. اثر سال و هیچ یک از اثرهای متقابل دو و سه عامله بر عملکرد بذر معنی دار نبود، در حالی که اثرهای متقابل فاصله ردیف×میزان بذر و سال×میزان بذر بر عملکرد علوفه معنی دار بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که فاصله ردیف های 30 و 45 سانتی متر به ترتیب با تولید 2/3912 و 3900 کیلوگرم ماده خشک در هکتار، و تیمارهای 45 و 60 سانتی متر با تولید 4/1045 و 3/1093 کیلوگرم دانه در هکتار به عنوان بهترین تیمارهای اصلی این آزمایش شناخته شدند. کاشت مقدار 24 و 20 کیلوگرم بذر در هکتار با میانگین های تولیدی 7/1244 و 1223 کیلوگرم دانه در هکتار، به ترتیب بیشترین عملکرد بذر را داشتند. کاشت 16 کیلوگرم بذر در هکتار با تولید میانگین عملکرد ماده خشک 5/3837 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد علوفه را در سال اول، و کاشت 20 کیلوگرم بذر با تولید 3/3875 کیلوگرم بیشترین عملکرد علوفه را در سال دوم ایجاد نمود. با توجه به تولید دو منظوره علوفه و بذر شبدر برسیم، مقدار 20 کیلوگرم بذر در هکتار با فاصله کاشت 45 سانتی متر، در شرایط محیطی مشابه این آزمایش قابل توصیه می باشد.

تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان بصورت عمده ای تحت تاثیر میزان رطوبت می باشد در این مناطق گیاهان علوفه ای نقش مهمی در تغذیه دام دارند. به منظور بررسی اثر فواصل آبیاری بر ویژگی های مورفولوژیکی ارزن (Pennisetum americanum L.)، سورگوم (Sorghum bicolor L.) و ذرت (Zea mays L.) علوفه ای آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1381-1380 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد بطوریکه در کرت های اصلی فواصل آبیاری (یک هفته (I1) - دوهفته (I2) - سه هفته (I3) - چهارهفته (I4)) و گونه های مختلف زراعی علوفه ای در سه سطح (ذرت (C)، ارزن (M) و سورگوم ((S) در کرت های فرعی با چهار تکرار قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد گره، تعداد پنجه در بوته، عملکرد برگ، عملکرد ساقه، عملکرد غلاف برگ، عملکرد گل آذین و نسبت برگ به ساقه. نتایج حاصله نشان داد که کلیه صفات مورد مطالعه بجز تعداد پنجه در بوته و نسبت برگ به ساقه بین فواصل مختلف آبیاری در برداشت اول تفاوت معنی داری داشتند، همچنین در این برداشت بین گیاهان مورد مطالعه از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری مشاهده شد و در برداشت دوم بین فواصل مختلف آبیاری از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری مشاهده شد. بر اساس نتایج حاصله ذرت علوفه ای در فواصل آبیاری یک هفته و چهارهفته به ترتیب بیشترین (17.24 تن در هکتار) و کمترین عملکرد ماده خشک (3.41 تن در هکتار) را دارا بود سورگوم علوفه ای نیز در فواصل آبیاری چهارهفته کمترین عملکرد ماده خشک (3.41 تن در هکتار) را تولید کرد.

به منظور تعیین مناسب ترین رقم و میزان کود ازت در سورگوم علوفه ای بر اساس رشد، عملکرد و کیفیت سیلویی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. کرت های اصلی به دو سطح کود ازت، شامل 300 و 500 کیلوگرم اوره (معادل 140 و 230 کیلوگرم ازت خالص) در هکتار، و کرت های فرعی به سه هیبرید سورگوم علوفه ای اختصاص یافتند. کاشت در ردیف هایی به فاصله 50 سانتی متر با تراکم 20 بوته در متر مربع، به روش هیرم کاری و با دست انجام شد.با افزایش سطح کود ازت، وزن خشک خوشه، عملکرد علوفه تر و درصد پروتئین علوفه سیلو افزایش یافت. دیگر صفات مورد بررسی تحت تاثیر کود ازت قرار نگرفت. ارقام در مورد کلیه صفات تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. در مرحله گرده افشانی، رقم شوگرگریز بیشترین وزن خشک برگ، ساقه و بوته و رقم اسپیدفید بیشترین وزن خشک خوشه را دارا بودند. در این مرحله وزن خشک تحت اثر متقابل و معنی دار رقم و کود ازت قرار گرفت. سهم نسبی وزن خشک اجزا در مرحله برداشت (خمیری نرم)، به گونه ای بود که رقم شوگرگریز دارای بیشترین درصد وزن خشک برگ، رقم سوپردان دارای بیشترین درصد وزن خشک ساقه و رقم اسپیدفید دارای بیشترین درصد وزن خشک خوشه بود. هیبرید شوگرگریز با 30 تن ماده خشک و 97 تن علوفه تر در هکتار، دارای بیشترین عملکرد بود. هم چنین، این رقم بیشترین درصد پروتئین و کمترین درصد فیبر خام علوفه را داشت. سیلو اثر معنی داری بر کیفیت علوفه داشته و موجب کاهش درصد پروتئین خام و افزایش درصد فیبر خام علوفه شد. هیبرید شوگرگریز و اسپیدفید به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد قابلیت هضم، و بنابراین بیشترین و کمترین عملکرد ماده خشک قابل هضم در هکتار بودند. با توجه به نتایج این آزمایش، هیبرید شوگرگریز به خاطر دارا بودن بیشترین عملکرد ماده خشک و علوفه تر و کیفیت سیلویی بهتر، از نظر درصد پروتئین، فیبر و قابلیت هضم و هم چنین تیمار 500 کیلوگرم اوره در هکتار، به دلیل افزایش عملکرد علوفه و درصد پروتیئن زیادتر، قابل توصیه می باشد.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.